KAMU EMEKÇİLERİNİN SENDİKAL TERCİHLERİ
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının 2020 yılı Eylül ayında açıkladığı verilere göre 2 milyon 633 bin 931 kamu emekçisinin 1 milyon 723 bin 623’ü sendika üyesidir ve kamu emekçilerinin sendikalaşma oranı yüzde 65,4’tür. 2017 Temmuz ayından bu yana kamu emekçisi sayısı ve sendika sayısı artmasına rağmen sendikalaşmada oransal olarak düşüş görülmektedir. Son üç yıl içinde kamu emekçilerinin sendikalaşma oranı yüzde 68.28’den 65,4’e gerilemiştir. Kamuda istihdamın en çok arttığı eğitim ve bilim iş kolu ile sağlık ve sosyal hizmetler iş kolunda sendikalaşmanın gerilemesi dikkat çekmektedir.
Verileri incelediğimizde kamu emekçilerinin sendikalaşma eğiliminin gerilemekte olduğu görülmektedir. Bu eğilimde ciddi bir maddî kayıp yaşamamaları, dolayısıyla sendikalara ihtiyaç duymamaları bir etken olabilir. Toplu İş Sözleşmesi Yasası gereği toplu sözleşme kazanımlarından sendikalı, sendikasız tüm kamu emekçileri yararlanmaktadır. Bu nedenle, sendikasız olan kamu emekçisi herhangi bir kayıp yaşamamaktadır. Kamuda sözleşmeli istihdam edilenlerin sendika üyeliğinden uzak durması da sendikalaşma oranını düşüren bir etken olarak düşünülebilir.
2017’den sonraki süreçte sendikalaşma eğiliminin gerilemesinde önemli faktörlerden biri FETÖ’nün sendika ve kitle örgütlerinin kapatılması ve üyelerinin kamudan ihraç edilmesidir. Bu durum kamu emekçilerinde sendikalara karşı güvensizlik yaratmıştır. Kamu emekçileri FETÖ ve PKK’ya açık tavır almayan, terör irtibatlıların kamudan ihraç edilmesine karşı çıkan sendikalara tavır almakta, bu konuda devletle karşı karşıya gelen sendikaları tercih etmemektedir. Bu eğilim sendika ve konfederasyonların üye sayılarına yansımıştır.
Yukarıdaki tabloyu incelediğimizde PKK’nın yörüngesinde olan KESK’in hızla eridiğini görüyoruz. Bu süreç KESK içindeki çelişmeleri derinleştirmekte, kopuşları hızlandırmaktadır. KESK’e bağlı Eğitim Sen’in 28/29 Kasım günlerindeki Kurultay’ında çelişmeler gün yüzüne çıkmış, PKK/HDP çizgisindeki DEM grubu sendikaya adeta el koymuştur. Bu durum karşısında önce DSD grubu sonra EMEK grubu kurultaydan çekilmiştir. TKP’ ye yakın öğretmenler de Eğitim Sen’den ayrılma kararı almışlardır. Önümüzdeki süreçte diğer grupların da kopması şaşırtıcı olmayacaktır.
Birleşik Kamu İş Konfederasyonu antiemperyalist çizgide emperyalist gericiliğe, bölücülüğe ve ırkçılığa karşı kurulmuş olmasına rağmen son süreçte bu çizgi ile çelişen bir mücadeleyi benimsemiş, FETÖ ve PKK ile iltisaklıların kamudan ihracına karşı çıkmış, ulusal meselelerde duyarsız kalmıştır. B. Kamu İş Konfederasyonu’nun az da olsa üye sayısını artırması 2019 yılı yerel seçimlerinde el değiştiren belediyelerde sendika değişikliğinin yaşanması ile ilgilidir.
Memur Sen ve T. Kamu Sen Büyüyor
Memur Sen ve T. Kamu Sen FETÖ ve PKK ile mücadeleyi açık ve net olarak destekledikleri, Türk millî devletinin, Türk milletinin yanında konumlandıkları için üye kazanmaktadırlar. MEMUR SEN toplu sözleşmedeki tüm başarısızlıklarına, geçmişte çözüm sürecine destek vermesine, FETÖ’nün kumpaslarını desteklemesine rağmen son dönemdeki tavır değişikliği ile üye sayısının korumasının ötesinde artırıyor. T. Kamu Sen millî konulardaki net duruşunun yanında iktidara yakın olan bir sendika olmaması nedeniyle üyesini artırdığı söylenebilir. Çünkü son dönemde T. KAMU SEN, MEMUR SEN’in toplu sözleşme başarısızlıklarına odaklanmış, mücadelesini toplu sözleşme ve liyakat konularına yoğunlaştırmıştır.
MEMUR SEN ve T. KAMU SEN’ in büyümesi kamu emekçilerinin millî konularda millî tavır alan bir sendikal anlayışı benimsediğini göstermektedir. Millî konularda millî tavır almayan PKK ve FETÖ gibi terör örgütlerinin yanına düşen sendikaların ekonomi konusunda, liyakat konusunda ne dediğine bakmıyor, onlara prim vermiyor.
Bugünkü verilere baktığımızda MEMUR SEN ve T. KAMU SEN’in sendikalı kamu emekçileri içindeki oranı yüzde 82’dir. Unutulmaması gereken yüzde 34’lük sendikasız kesimdir. Sendikasızlar bugün kamu emekçileri içinde ikinci sendikadır. Önümüzdeki süreçte kamu emekçileri maddî kayıp yaşadığı oranda mücadele eğilimi yükselebilir. Millî konularda kamu emekçilerine güven veren, antiemperyalist çizgide kamu emekçilerinin taleplerini işçi sınıfımızın genel talepleri ile birleştirebilen ve işçi sınıfını temsil eden diğer sendikaları doğru bir zeminde mücadelesine ortak edebilen sendika ve konfederasyonlar kamu emekçilerini örgütleyebilir ve başarı kazanabilir. Sendika ve konfederasyonların ideolojik çizgileri önümüzdeki döneme ilişkin ipuçları verecektir.